Ông Nguyễn Phi Hùng, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh phát biểu tại kỳ họpThứ nhất, phát huy vai trò của các tổ chức tư vấn và các vị ủy viên Ủy ban, trong năm 2014, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh và các địa phương đã tích cực tham gia góp ý hàng chục dự thảo văn bản quy phạm pháp luật và đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, vận động nhân dân thực hiện chỉ thị, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, trong đó tập trung tuyên truyền, vận động thực hiện Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013, Luật Đất đai (sửa đổi), Luật Tiếp công dân, Pháp lệnh Thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn; Quyết định 217-QĐ/TW ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị ban hành “Quy chế giám sát và phản biện xã hội của MTTQVN và các đoàn thể chính trị-xã hội”; Quyết định 218-QĐ/TW ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị ban hành “Quy định về việc MTTQVN, các đoàn thể chính trị-xã hội và nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền”... Phối hợp với Đoàn đại biểu Quốc hội, Thường trực HĐND và UBND các cấp tổ chức hàng trăm hội nghị tiếp xúc cử tri với đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND các cấp, tổng hợp đầy đủ ý kiến, kiến nghị của cử tri và nhân dân phản ảnh kịp thời với các cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp. Phát huy vai trò tự quản của nhân dân thông qua tổ chức và hoạt động của Ban TTND, Ban GSĐTCCĐ, Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã đã thực hiện tốt vai trò giám sát hoạt động của chính quyền, CB, CC cấp xã, nhất là giám sát đạt kết quả hoạt động đầu tư ở cơ sở.
Thứ hai, năm 2014, là năm đầu tiên Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp chính thức thực hiện chức năng, nhiệm vụ mới được Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam quy định là: giám sát, phản biện xã hội; góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền theo Quyết định 217, 218-QĐ/TW ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị. Thực hiện nhiệm vụ trên, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh đã chủ trì phối hợp với các đoàn thể chính trị-xã hội tỉnh thống nhất nội dung giám sát trình Ban Thường vụ Tỉnh ủy cho ý kiến và xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện. Theo đó, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh chủ trì giám sát việc thực hiện nghị quyết của HĐND tỉnh quy định mức khoán kinh phí hoạt động của Ủy ban MTTQ Việt Nam và các đoàn thể cấp xã trên địa bàn tỉnh; Hội Nông dân tỉnh chủ trì giám sát việc thực hiện quy định về vật tư nông nghiệp, phân bón trên địa bàn tỉnh; Liên đoàn Lao động tỉnh chủ trì giám sát việc thực hiện pháp luật về lao động, bảo hiểm xã hội tại một số doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. Qua giám sát phát hiện một số tồn tại, hạn chế, vướng mắc trong quá trình thực hiện đã kịp thời kiến nghị với HĐND, UBND các cấp, các cơ quan liên quan kiểm tra, khắc phục.
Tại các địa phương, Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp tập trung giám sát việc thực hiện Pháp lệnh Thực hiện dân chủ xã, phường, thị trấn, chủ trì phối hợp tổ chức hàng trăm “diễn đàn” nhân dân góp ý xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã; lực lượng công an nhân dân; đội ngũ viên chức giáo viên, viên chức y tế; lực lượng kiểm lâm, cán bộ, công chức tài nguyên và môi trường, địa chính... các cấp; kết hợp với giám sát việc thực hiện chính sách an sinh xã hội; chính sách hỗ trợ người nghèo về nhà ở; tham gia giải quyết khiếu nại, tố cáo… đảm bảo kịp thời, công khai, dân chủ, đúng pháp luật, hạn chế tiêu cực xảy ra.
Thứ ba, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh tích cực tham gia cùng với Đoàn đại biểu Quốc hội khóa XIII tỉnh Quảng Nam, Thường trực và các Ban của HĐND tỉnh, các cơ quan chức năng liên quan giám sát việc thực hiện pháp luật về công tác cải cách hành chính; chính sách đầu tư công trong lĩnh vực nông nghiệp, nông dân, nông thôn; công tác giải quyết khiếu nại đối với quyết định hành chính trong lĩnh vực đất đai; công thi hành án dân sự, hình sự; công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh... Qua giám sát nhiều vấn đề vướng mắc, bất cập được Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh tổng hợp và phản ảnh kịp thời với các cơ quan Trung ương, các cấp ủy Đảng và chính quyền các cấp xem xét, tháo gỡ.
Qua thực tiễn công tác Mặt trận tham gia xây dựng chính quyền năm 2014, ngoài những ý kiến, kiến nghị của cử tri và nhân dân đã được Thường trực HĐND tỉnh tổng hợp báo cáo tại kỳ họp, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh kiến nghị với HĐND và UBND tỉnh một số nội dung sau đây:
Một là, năm 2014, thực hiện “Quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị-xã hội”, Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp đã chủ động xây dựng và triển khai kế hoạch giám sát đạt được kết quả bước đầu quan trọng. Tuy nhiên, hiện nay kinh phí đảm bảo hoạt động giám sát và phản biện xã hội của Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp và các đoàn thể chính trị-xã hội cùng cấp đang gặp nhiều khó khăn vì chưa có quy định cụ thể về chế độ, định mức chi phục vụ cho hoạt động này.
Vì vậy, đề nghị HĐND và UBND tỉnh hằng năm quan tâm bố trí kinh phí hợp lý theo dự toán của Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh và thống nhất cho Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp được áp dụng định mức chi cho hoạt động giám sát theo quy định của Nghị quyết số 102/2013/NQ-HĐND của HĐND tỉnh Quảng Nam.
Hai là, trong những năm qua, việc thực hiện Nghị quyết số 22/2011/NQ-HĐND của HĐND tỉnh quy định về mức khoán kinh phí hoạt động của Ủy ban MTTQ Việt Nam và các đoàn thể cấp xã đạt được những kết quả tích cực. Tuy nhiên, qua giám sát, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh phát hiện một số vướng mắc, bất cập cần được kiến nghị với HĐND và UBND tỉnh như sau:
Hiện nay, kinh phí hoạt động cho Ủy ban MTTQ Việt Nam và các đoàn thể cấp xã được phân bổ bình quân 140 triệu/xã/năm cho tất cả 244 xã, phường, thị trấn trên địa bàn toàn tỉnh là chưa hợp lý. Vì trên thực tế, yếu tố về dân số, số lượng đơn vị thôn, điều kiện tự nhiên-xã hội của mỗi xã, phường, thị trấn ở mỗi vùng, miền là rất khác nhau.
Do vậy, để đảm bảo tính hợp lý, chủ động cho các địa phương, đề nghị HĐND tỉnh có cơ chế phù hợp hơn trong việc phân bổ kinh phí hoạt động của Ủy ban MTTQ Việt Nam và các đoàn thể cấp xã nên căn cứ vào quy mô dân số, điều kiện tự nhiên, số lượng thôn của mỗi xã để phân bổ phù hợp, nhằm tạo điều kiện cho các xã có quy mô lớn đảm bảo kinh phí hoạt động.
Đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo UBND cấp huyện phân bổ kinh phí hoạt động cho Ủy ban MTTQ Việt Nam và các đoàn thể cấp xã đảm bảo không thấp hơn 140 triệu đồng/xã/năm. Khoản kinh phí đó không bao gồm kinh phí hoạt động của Ban TTND, Ban GSĐTCCĐ, của chi hội thuộc các tổ chức chính trị-xã hội ở các xã đặc biệt khó khăn và kinh phí hoạt động cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”.
Đồng thời, phân bổ khoản kinh phí hoạt động của khu dân cư và các xã đặc biệt khó khăn để thực hiện cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” vào ngân sách hàng năm của Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp mà không ghi vào mục ngân sách sự nghiệp, văn hóa, thông tin của huyện (như nhiều địa phương hiện nay) để đảm bảo đúng quy định của Thông tư số 160/2010/TT-BTC của Bộ Tài chính.
Ba là, chính sách khuyến khích thoát nghèo nhanh và bền vững giai đoạn 2014-2015 trên địa bàn tỉnh Quảng Nam theo Nghị quyết số 119/2014/NQ-HĐND của HĐND tỉnh là chủ trương đúng đắn, được đông đảo nhân dân đồng tình hưởng ứng. Tuy nhiên, việc xét chọn hộ nghèo tham gia Đề án thoát nghèo bền vững hiện nay đang gặp vướng mắc, bất cập, mâu thuẫn tại nhiều địa phương trong tỉnh. Đó là, hộ nghèo tự nguyện đăng ký thoát nghèo lại không được chính quyền đồng ý cho giảm nghèo vì vượt chỉ tiêu được giao cho mỗi địa phương gây bức xúc, giảm niềm tin của nhân dân vào chính sách giảm nghèo của Nhà nước. Do đó, đề nghị HĐND, UBND tỉnh sớm nghiên cứu, xem xét, tháo gỡ kịp thời để động viên tinh thần vượt khó vươn lên của người nghèo trong tỉnh.
Bốn là, sau hơn 7 năm thực hiện Quyết định số 3405/2007/QĐ-UBND của UBND tỉnh ban hành Quy chế công nhận danh hiệu “Tộc văn hóa”; “Xã, phường, thị trấn văn hóa” trong phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” trên địa bàn tỉnh Quảng Nam đã phát sinh những bất cập, vướng mắc cần được sửa đổi, bổ sung cho phù hợp. Đó là: Tiêu chí về không có người sinh con thứ 03 trở lên; không có ai trong tộc họ thuộc diện hộ nghèo để được công nhận danh hiệu “Tộc văn hóa” đối với những tộc họ có trên 100 hộ gia đính là quá khó (không khả thi). Đồng thời, sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 372/2014/QĐ-TTg về xét công nhận và công bố địa phương đạt chuẩn nông thôn mới; Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ban hành Thông tư số 17/2011/TT-BVHTTDL quy định chi tiết về tiêu chuẩn, trình tự, thủ tục xét và công nhận “Xã đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới” thì những điều kiện, tiêu chuẩn và thẩm quyền công nhận “Xã văn hóa” tại Quyết định nêu trên của UBND tỉnh không còn phù hợp.
Do đó, đề nghị UBND tỉnh kịp thời sửa đổi, bổ sung các tiêu chí công nhận “Tộc văn hóa”, “Xã văn hóa” và bổ sung khen thưởng danh hiệu “Tộc văn hóa” trong Quy chế thi đua, khen thưởng của UBND tỉnh để tích cực động viên phong trào của các địa phương. Đồng thời, quan tâm bố trí kinh phí hợp lý cho Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp để đảm bảo điều kiện thực hiện, nhằm phát huy vai trò “Tộc văn hóa” trong phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” góp phần xây dựng thành công nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Quảng Nam.
Trên đây là kết quả công tác Mặt trận tham gia xây dựng chính quyền năm 2014 và một số kiến nghị, đề xuất đối với HĐND và UBND tỉnh, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh kính thông báo và đề nghị HĐND và UBND tỉnh quan tâm xem xét, giải quyết./.